سوالات رایجی که والدین می خواهند پاسخ آن را بدانند(قسمت دوم):
1-برای کنترل اختلال«نقصتوجه- بیشفعالی» چه روشهایی وجود دارد؟
روشهایی که برای کنترل کودکان بیشفعال و کمتوجه توسط متخصصان اعمال میگردد شامل؛ دارودرمانی،آموزش خانواده، آموزش معلمان و رفتاردرمانی کودک است. بهترین راه کنترل، زمانی حاصل میشود که از هر 4 روش، استفاده شود که به اصطلاح، درمان چندوجهی نامیده میشود.
2-دارو چه کمکی به کودکان دارای اختلال«نقصتوجه- بیشفعالی» میکند؟
مکانیزم اصلی این اختلال به صورتی است که این کودکان مانند افراد عادی نمیتواند به محرکهای اطراف به صورت انتخابی پاسخ دهد. به عنوان مثال، زمانی که یک فرد عادی در موقعیتی مثل کلاس درس قرار دارد ممکن است صداهای مختلفی بشنود، مانند صدای معلم، صدای بچههای کلاس، ورق زدن کتاب، صدای داخل سالن، صدای بچههای داخل حیاط مدرسه و …. ولی میتواند از بین تمام این صداها، صدای معلم را انتخاب کند و فقط به آن پاسخ دهد، ولی یک کودک بیشفعال و کمتوجه که مشکل نقص توجه دارد، نمیتواند توجهش را از بین همهی محرکها روی یک محرک، نگه دارد و به بقیه، پاسخ ندهد. این کودک مجبور است به همه صداهایی که میشنود هر چند غیرضروری و بیربط پاسخ دهد. بنابراین بیش از چند لحظه نمیتواند توجهش را به صدای معلم معطوف کند و سپس حواسش به محرکهای دیگر جلب میشود و برای جلب توجه او معلم باید بار دیگر تذکر دهد.
داروی اختلال بیشفعالی و کمتوجهی، از طریق تأثیر بر روی گیرندههای عصبی، به کودک کمک می کند تا زمان طولانیتری را یک جا بنشیند و روی یک نقطه توجه خود را نگه دارد و به محرکهای مزاحم، پاسخ ندهد. بنابراین کودک بیشفعال و کمتوجه با مصرف دارو میتواند زمان بیشتری به معلم گوش دهد و مطالب را بیاموزد.
3-از چه زمانی کودک دارای اختلال«نقصتوجه- بیشفعالی» باید دارو مصرف کند؟
بیشتر متخصصان معتقدند که سن مدرسه، یعنی 6 سالگی بهتر است مصرف دارو شروع نشود و والدین سعی کنند از طریق یادگیری و اجرای روشهای کنترل رفتار، مشکلات کودکان را کاهش دهند. اما در بعضی شرایط متخصصان، تصمیم میگیرند که قبل از 6 سالگی نیز دارو تجویز کنند. این شرایط شامل:
1- زمانی است که کودک علاوه بر اختلال بیشفعالی و کمتوجهی دچار مشکل رفتار دیگر مانند اختلال رفتاری نیز باشد و همراه شدن دو مشکل باعث تشدید گرفتاریها شود.
2- زمانی که شدت اختلال بیشفعالی و کمتوجهی آنقدر زیاد باشد که والدین قادر به کنترل و تحمل رفتارهای کودک نباشند و باعث بروز آسیبهای خانوادگی یا روانی (مثل افسردگی) به والدین گردد.
4-چرا پزشک فرزندم به من گفته فعلا فرزند شما به دارو نیاز ندارد و بهتر است مصرف دارو به تعویق افتد؟
به دلیل خفیف بودن علائم اختلال بیشفعالی و کم توجهی و خفیف بودن مشکلات رفتاری ناشی از آن همچنین بالا بودن ضریب هوشی کودک، ممکن است تجویز دارو تا سال چهارم دبستان یا حتی دیرتر به تعویق افتد. به این دلیل که از یکسو شدت بیشفعالی کم میباشد و رفتارهای مسألهساز کمتری از کودک سر میزند و از طرف دیگر ضریب هوشی بالای کودک تا حدودی از مشکلات تحصیلی او پیشگیری میکند، ولی از سال چهارم دبستان به بعد که وظایف تحصیلی کودک سنگینتر میشود، دانشآموز بیشفعال و کمتوجه دچار آسیب تحصیلی میگردد. در این زمان، مصرف دارو به طور جدی توصیه میشود. در کل شروع مصرف دارو در شرایط گوناگون و برای کودکان مختلف متفاوت است و میتواند از سنین خردسالی آغاز شود و گاهی میتواند مصرف آن تا پایان سنین کودکی به تأخیر افتد.
5-مصرف دارو تا چه سنی باید ادامه پیدا کند؟
توصیهی متخصصان دربارهی طول دورهی مصرف دارو حدود سه سال میباشد، اما گاهی مشاهده میشود که بعضی از کودکان به دلیل شدت اختلال بیشفعالی/ کمتوجهی سالهای بیشتری نیاز به مصرف دارو پیدا میکنند. بنابراین با توجه به شدت اختلال و میزان ضریب هوشی فرد، طول دورهی مصرف دارو ممکن است کمتر از سه سال یا بیشتر از آن باشد.
6-چه زمانی باید مصرف دارو قطع شود؟
آنچه باعث قطع مصرف دارو میگردد در درجهی اول کاهش آسیبهای ناشی از اختلال بیشفعالی و کمتوجهی و سپس خودآگاهی و رشد کودک و کسب توان یادگیری مهارتهای کنترل خود. هر چه سن کودک مبتلا به اختلال بیشفعالی و کمتوجهی بالا میرود از شدت اختلال آن کاسته میشود. از سوی دیگر با رشد کودکان، آنها نسبت به رفتارهای خودشان آگاهتر میگردند، بنابراین امکان کنترل باقیماندهی مشکلات برای آنها راحت تر می شود و میتوان مصرف دارو را قطع کرد. اما گاهی مشاهده میگردد بزرگسالان بیشفعال و کمتوجه هم تمایل به مصرف دارو نشان میدهند.
7-نوع و میزان مصرف دارو بستگی به چه چیزی دارد؟
نوع و میزان مصرف دارو بستگی به تشخیص دقیق روانپزشک کودک، وجود یا عدم وجود اختلالهای همراه با سن مراجعه و شدت مشکلات او دارد. بنابراین توصیه میشود به هیچوجه بدون دستور روانپزشک، به صورت خودسر، دارویی به کودک خورانده نشود یا میزان مصرف آن تغییر داده نشود. مصرف دارو به صورت خودسرانه، ممکن است عوارض و خطرات جبران ناپذیری را ایجاد کند که توصیه میکنیم از اقدام به چنین کاری به طور جدی اجتناب شود.
8-فرزند من علیرغم این که دارو مصرف میکند، مدتی بعد تمرکزش را از دست میدهد. آیا مشکل از کودک من است یا این که اثر دارو کوتاه میباشد؟
داروهایی که برای کودکان بیشفعال و کمتوجه تجویز میشوند به منظور کنترل مسائل ناشی از اختلال و علائم و نشانههای آن صورت میگیرد و نحوهی عملکرد آن به این صورت است که در کوتاهمدت علامتهای بیشفعالی و کمتوجهی را کنترل میکنند و پس از چند ساعت اثر آن ها از بین میرود. به عنوان مثال داروی ریتالین که یکی از طولانی اثرترین داروهای موجود است در نهایت تا 5 ساعت، اثر کنترلکنندگی دارد و پس از آن مشکلات کمتوجهی و پرتحرکی کودک باز میگردند و در صورت نیاز باید بار دیگر دارو مصرف شود. به همین دلیل روانپزشکان کودک در تجویز خود اغلب توصیه میکنند که این دارو به صورت صبح و عصر مصرف گردد. بنابراین طبیعی است که پس از مدتی که از مصرف دارو میگذرد، کودک دوباره تمرکزش را از دست بدهد و بیقراریاش دوباره شروع شود.
دیدگاهتان را بنویسید