اقتصاد پته ای

اقتصاد پته ای:

«اقتصاد پته ای» یک سیستم مدیریت رفتار است که برای تقویت رفتارهای مطلوب در کودکان مورد استفاده می‌شود. این سیستم به گونه ای است که افراد برای انجام وظایف و رفتارهای مثبتی که از آن‌ها انتظار می‌رود، امتیاز یا پته‌ها دریافت می‌کنند و سپس می‌توانند این پته‌ها را برای دریافت پاداش‌های مشخصی استفاده کنند.

در ابتدا باید دقیقا مشخص کنیم چه رفتار مطلوبی را می خواهیم تقویت کنیم. هر رفتار فرزندتان که قبلا دقیقا آن را مشخص کرده اید، اگر به درستی انجام شود او می تواند پته (کارت یا ژتون) دریافت کند. وقتی تعداد  پته ها (علامتها، تیک ها یا هر چه به عنوان ژتون  یا پته در نظر گرفته ایم) به حد نصاب رسید، بلافاصله باید جایزه و پاداش وعده داده شده را در اختیار فرزند تان قرار گیرد. پته ها باید ملموس و عینی باشد و بلافاصله بعد از رفتار مورد نظر، به کودک داده شود.

یادمان باشد اگر با خوردن یک کیک خامه ای بزرگ به همراه یک شام کامل، صبح روز بعد، می دیدیم آنقدر چاق شده ایم که توان حرکت نداریم مطمئنا هرگز پر خوری نمی کردیم.  پس برای موثر واقع شدن روش اقتصاد پته ای، دادن پاداش بلافاصله بعد از جمع آوری پته، اهمیت اساسی دارد. زیرا کودک پیامد رفتار خوبش را همان لحظه دریافت کرد در نتیجه آن رفتار و تکرار خواهد کرد.

به عنوان مثال فرزند تان وقتی از مدرسه به خانه می آید عادت دارد لباس هایش را به این طرف و آن طرف بیندازد و ما می خواهیم این عادت غلط را در او از بین ببریم و او را ترغیب به همکاری کنیم. پس از مشخص کردن هدف مان، در گام اول از طریق احساسات عمل می کنیم و  به او می گوییم، اصلا راحت نیست وقتی خیلی خسته و گرسنه ای بخوای لباست را  آویزان کنی. در گام بعد، کوتاه  و شفاف احساس خودتان را بیان می کنید: از طرفی این مسئله منو خیلی ناراحت می کنه. اصلا دوست ندارم همش  راه برم و خونه رو مرتب کنم. حالا که فرزندتان دقیقا مسئله را می داند، می تونیم به گام بعد برویم. من تصمیم گرفتم یه کاری بکنم که به تو کمک کنه بهتر بتونی این کارو انجام بدی. هر بار که لباسهات رو آویزون کنی من یک کارت به تو می دم . وقتی کارت ها پنج تا شدن تو میتونی یک هدیه خوب بخری و ما با هم در مورد آن هدیه ی خوب، تصمیم می گیریم.

اهمیت تشویق و تمجید هنگام ارائه پته‌ها و پاداش‌ها به کودکان نیز بسیار مهم است. این سیستم باید به گونه‌ای طراحی شود که کودکان احساس کنند تلاش و کارشان ارزشمند است و پاداش‌ها به عنوان تقدیری برای آن‌ها در نظر گرفته می‌شود.

موفقیت اقتصاد پته‌ای در کودکان به مناسب بودن پاداش‌ها، شفافیت قوانین و جداول همچنین پیوستگی و پایداری سیستم اقتصاد پته ای بستگی دارد.

در طراحی اقتصاد پته‌ای، بهتر است گاهی از پاداش‌های غیرمادی مانند ستایش و تمجید کلامی یا فیزیکی نیز استفاده کنید. این نوع پاداش‌ها می‌توانند به تقویت خودانگارش مثبت کودکان کمک کنند و آن‌ها را به خودتنظیمی و تلاش برای رسیدن به اهداف بیشتر ترغیب کنند.

برای جدول پاداش در اقتصاد پته‌ای برای کودکان خود، مراحل زیر را می‌توانید دنبال کنید:

1. تعیین رفتارهای مطلوب: ابتدا، لیستی از رفتارهایی که می‌خواهید در کودکانتان تقویت شود، تهیه کنید. (این رفتارها ممکن است شامل وظایف خانگی، رفتارهای اجتماعی، عملکرد تحصیلی و سایر مواردی باشند که می‌خواهید کودکان به آن‌ها توجه کنند).
2. تعیین پاداش‌ها: برای هر رفتار مطلوب، پاداشی مشخص تعیین کنید. (پاداش‌ها می‌توانند شامل پته‌ها، سکه‌ها، نمره‌ها برچسب یا هر نوع نشانه دیگری باشند که کودکان دریافت می‌کنند).
3. تعیین تعداد پاداش: برای هر رفتار مطلوب، تعداد پاداشی که کودک باید بدست آورد تا آن پاداش را دریافت کند، تعیین کنید. این می‌تواند به صورت تعداد مشخص (مثلاً ۱۰ پته برای تمیز کردن اتاق) یا به صورت یک سیستم امتیازدهی (مثلاً ۵ امتیاز برای هر وظیفه خانگی) باشد.
4. طراحی جدول پاداش: سپس، یک جدول یا نمودار ساده ایجاد کنید که رفتارهای مطلوب و پاداش‌های مرتبط را به صورت مقابل هم قرار دهید. به عنوان مثال، می‌توانید یک جدول با دو ستون داشته باشید. در ستون اول، رفتارهای مطلوب را لیست کنید و در ستون دوم، پاداش مربوطه را برای هر رفتار نوشته یا نشان دهید.
5. قوانین و مدیریت سیستم: قوانین و مدیریت سیستم پته‌ها را به کودکانتان توضیح دهید. مشخص کنید که چگونه کودک می تواند پته‌ها را کسب کند، چگونه می‌تواند آن‌ها را استفاده کند و چه پاداش‌هایی برای هر پته در نظر گرفته شده است.
6. پیگیری و تعامل: در طول فرایند، با کودکانتان در تعامل باشید و پیشرفت‌های آن‌ها را پیگیری کنید. به آن‌ها اطمینان دهید که تلاش و کار آن‌ها قدردانی می‌شود و پاداش‌ها به عنوان تقدیری برای پیشرفت‌هایشان دریافت می‌شوند.
7. تشویق و تحسین: در هنگامی که کودکان پاداش‌های خود را به دست می‌آورند یا رفتارهای مطلوب را انجام می‌دهند، آن‌ها را تشویق و تحسین کنید. به آنها نشان دهید که از تلاش و کوشش آنها  قدردانی می‌شود.