پاداش:
رفتارهای مرتبط با بیش فعالی را می توان با سیستم پاداش شکل داد. سیستم پاداش برای ایجاد عادتها، الگوهای رفتاری جدید همچنین ترک عادات نامناسب مفید هستند.
ممکن است فرض شود از آنجایی که بیش فعالی ژنتیکی است نمی تواند تغییر کند. این واقعیت است که بیش فعالی به طور دائم تغییر نمی کند اما، رفتارهای مرتبط با بیش فعالی بروز می کند که این کودکان در متوقف کردن آنها مشکل دارند و سیستم پاداش می تواند در کنترل آنها کمک کند. سیستم پاداش برای این کودکان درست مثل عینک است و که تا زمانی که آن را روی چشمشان قرار بدهند به آنها کمک می کند که بهتر ببینند.
ویژگی های پاداش موثر:
- پاداش ها و امتیازها را فقط در جریان یا بلافاصله پس از بروز رفتار مناسب ارائه کنید.
- کودکان بیش فعال برای انجام فعالیت، دائما به انگیزه و یا پاداش نیاز دارند و اگر در پاداش یا تقویت کننده تاخیر ایجاد شود، بازدهی آنان بسیارکم می شود.
- هنگامی که پاداش می دهید، از کلمات مثبت و تشویق کننده، یا ناز و نوازش استفاده کنید.
- جلوتر به کودک بگویید برای گرفتن پاداش از او چه انتظار ی دارید. مثلا اگر تکالیفت را به موقع انجام بدهی امروز با هم برای قدم زدن به پارک می رویم.
- مطمئن شوید به رفتاری که دوست دارید پاداش می دهید. پاداش می تواند یک لبخند باشد. در واقع گاهی یک لبخند کافی است تا کودک یاد بگیرد رفتار مناسب را تکرار کند.
- مطمئن شوید به رفتارهایی که دوست ندارید به طور اتفاقی پاداش ندهید. مثلا برای کودکتان هدیه ای خریدید همان لحظه کار نامناسبی از او سر زد پس دادن هدیه را به تاخیر بیندازید زیرا در غیر این صورت کودک فکر می کند کار نامناسبش آزار دهنده نبوده و مجدد آن کار را تکرار می کند.
- از پاداش می توان به طور ناگهانی و بدون برنامه قبلی جهت تشویق رفتار مثبت استفاده کرد.
- بعد از انجام کار درست، فوری پاداش دهید و پاداشها را تا مدتی که رفتار جدید عادی شود ادامه دهید.
- در هنگام عملکرد رفتار، منبع انگیزش و پاداش را به وی یادآوری کنید.
- برای کودکان برچسب بهترین پاداش است. پس با یک برچسب یا ستاره می توان به رفتار کودک پاداش دهید. وقتی کودک به اندازه کافی برچسب جمع کرد می تواند جایزه دریافت کند.
- برچسب های ستاره دار یا اشکال رنگی انتخاب کنید. در مقابل انجام کار درست یک برچسب به کودک بدهید و در ازای مثلا پنج برچسب یک هدیه به او بدهید. همچنین در مقابل انجام کار اشتباه نیز یک برچسب از او پس بگیرید.
- به پاداشتان تنوع بدهید تا برایش تکراری نباشد و انگیزه بیشتری برای انجام کار داشته باشد. پاداش باید به موقع و بلا فاصله بعد از انجام رفتار باشد و از دادن پاداش اضافی نیز خودداری کنید.
- زمانی که از روش پاداش و جریمه به درستی استفاده شود، تداوم آن باعث شکل گیری رفتارهای مناسب در کوک خواهد شد، پس به رفتارهای مناسب کودکان توجه کنید.
- در ازای رفتار مناسب، تشکر و ستایش کنید او را در آغوش بگیرید و امتیاز ویژهای برایش در نظر بگیرید.
- دادن پاداش نباید به نحوی باشد که توقع کودک افزایش یابد و مشاهده رفتار خوب تنها در صورت ارائه پاداش صورت گیرد.
- دادن پاداش های متعدد و زیاده روی در دادن پاداش به راحتی تبدیل به باج می شود. اگر پاداش های شما به باج تبدیل شوند، کودک هر بار رفتار بد خود را تکرار خواهد کرد، تا به پاداشی که می خواهد برسد.
- به خاطر داشته باشید که اول رفتار مناسب و بعد دادن پاداش. چون در غیر اینصورت معنی آن باج دان می باشد.
- استفاده از پاداش فیزیکی مثل نوازش کردن، بوسیدن، بغل کردن نیز در تقویت رفتار مناسب کودک بسیار کمک کننده هستند. پس به طور مکرر او را برای انجام رفتار مناسب تشویق و ستایش کنید.
- زمانی که کودک کار درستی انجام داد، به او پاداش بدهید اما به مرور زمان دریافت پاداش را برای او سختتر نمایید، تا تلاش بیشتری برای دریافت پاداش نماید.
- برای پاداش بهتر است جدولی هفتگی تهیه کنید و زیر آن بیان کنید که مثلا هر 10 امتیاز یک پاداش و نوع پاداش را نیز از قبل مشخص کنید.
- کودکان بیش فعال گرایش به نوجویی دارند و زودتر از بقیه کودکان از یکنواختی خسته می شوند. پس نمی توان در دراز مدت از یک نوع پاداش استفاده کرد زیرا تاثیر آن از بین خواهد رفت.
- پاداش نباید طوری باشد که دسترسی به آن بسیار سخت یا ناممکن باشد.
- توجه کنید که نباید از پاداش برای همه کارها استفاده شود و باید از پاداش برای تشویق کودکان به انجام کاری که برای آنها سخت است استفاده کرد و برای کارهای از قبیل لباس پوشیدن هنگام صبح، آماده شدن برای خواب، بازی کردن با خواهرها و برادر ها از پاداش استفاده نکنید.
- دلیل استفاد از محرکی مثل پاداش این است که رفتاری برای کودک چالش برانگیز است و نیاز به کمک دارد تا بتواند از عهده انجام آن براید. و قرار نیست شما تا ابد برای این کار به او پاداش دهید به محض این که رفتا تبدیل به عادت شد برنامه پاداش خود را قطع کنید.
دیدگاهتان را بنویسید